KING JAMES BIBLE rak chuah ning
Hi Bible hi
Khrihfabu remhțhan lio i chuak minthang a si. King James Bible a silole King
James Version tiah kawh a si. Zeiruangah tiah cun 1603-1625 tiang England ram
uktu Siangpahrang James I nih 1603 ah hi Bible hi tuah dingin nawl a pek mi, a
namhnget mi a si. United Kingdom ah cun Authorized Version ti in kawh a tam.
Tuanchan(History) tlawmpal in zoh rih sehlaw: James Stuart (1566-1625) cu siangpahrangnu Mary (a
nu, R.C.) cu a bawițhutden in țhumh a si tikah, July 1567, ah kum13 lawng a si
rih lio ah bawi țhutden cung ah țhutter a si. Siangpahrang James pa hi James a chuah
hnu caanrau lo teah mi nih an thah. A nupi Mary hi a thattu ah ai tel ve tiah a
thang pah. Mary cu England ah a chungkhat nu siangpahrang Elizabeth sinah
bawmhnak hal dingin a kal lio ah thawng an thlak. Kum 19 rauh hnu ah Elizabeth
that ding i thil tawlrel tu ah Mary cu ai tel ve ti an theih caah, siangpahrang
rak țuan bal kum 44 nu Mary cu 1587 ah Fortheringhay Castle ah an thah.
Pasal le fa
nei lo siangpahrang Elizabeth i rualchan nai bik James cu a unau nu Mary fapa a
si ruangah, Elizabeth a thih tikah James cu 1603 ah England siangpahrang ah a
cang. Cun tin James nih cun England le Scotland cu a kawmh hna.
James I nih
Denmark mi Anne cu nupi ah a țhit. Fa pariat an nei nain pathum lawng upa tiang
an nung dam. Henry cu Prince of Wales (1594-1612) sinak an pek, Elizabeth
Stuart (1596-1662) le siangpahrang James thihhnu a pa aiawhtu Charles hna an
si.
James I cu
zurup ram vialte i uktu lak ah cathiam sangbik ti theih mi a si. A thluak a
țhat zia, rangtak in thil a theihzia hi a minthannak pakhat cu a si. Greek le
Latin, holh dangdang zong a thiam tuk, pumtlamtling lo asi ko nain a fim tuk mi
a si. Kum 7 a si lio ah timhlamh nak um lo in Latin holh in țial mi Bible cu
France holh in a leh hluahmah ko, cun mirang holh in a leh țhan. Kum 20 a si
hlan ah Saam 30 hla holh in a leh, Biathlam cauk zong hrilhfiah phun in a leh.
1604 ah kuak țhat lo zia cauk zong a chuah (David Cloud, The Glorious History
of the King James Bible, Way of Life Literature, cahmai 126).
James I cu
Elizabeth a thih bak in England siangpahrang a hong si, a rauhhlan ah Scotland in
England panhin a kal lio ah, Corpus Christi College President John Reynolds nih Puritan pawl a ho hna i siangpahrang James cu thawngkhat halnak (Mellinium
petition) ti mi he an panh. Minister (khrihfabu rianțuantu)1000 nih an min an
thut ruang ah hi min bunh a si. Cu halnak ca ah cun Church of England cung i an
ngeihchiat nak an țial. Siangpahrang James cu Scotland mi Presbyterian a rak si
ko nain, an rak zumhbantuk in Puritan pawl cung ah zangfah nak a rak nei lo, ram
kong ah Puritan pawl nih a duhning an buai ter ruang ah a si. Puritan pawl nih
an lungtlin lonak an țial mi ah, “Pathian he i chawnhnak (thlacam cauk) kha an
chia țha thleidan nak țha in an hman khawh lo nak, zeicah tiahcun cu cauk
chung ah cun a hmanlo in leh mi bible (Great Bible) bantuk a um ruang ah,”ti ai
tel.
Hampton Court 1604 ah Church of England chung i hmuhning, ruah ning ai
khat lo nak cu remh dingin an ceih. Cu khawmpi ahcun “Bible pumpi lehțhan
siseh, a holh hrampi Hebrew le Greek bantuk bak in a si khawhchungin leh siseh,
cun cu Bible cu Pathian biaknak inn poh ah chiah i hman siseh” ti mi dah ti lo
cu biachah nak an tuah kho loh. Bible a tha in leh țhan siseh ti hal nak ca cu
Dr.John Reynolds nih a hei kuat (1549-1607). Cu hal nak ca cu Council tam u cu
an lungtling nain London Bishop Richard Bancrof (a ruah hlan i archbishop si
ding) nih cun a duh lo, Bible leh dih ti a um lai lo tiah a phunciar (Paul D.
Wegner, The Journey feom Rexts ti Translation,Baker Academic, Grand Rapids, Michigan,
1999. p. 308) Asinain siangpahrang James nih cun a lungtling.
Geneva Bible hi
pumpak lei uar deuh in an tuah a ti i a duh lo, hi Bible hi Cheu lawng a si, a
dik lo, siangpahrang a do tiah a ti.
0 comments:
Post a Comment