Chinchiah /// Uknak lak ka te i ka rak ttial mi a si
Kum 2020 November ah rampi huap thimnak tuah dih hnu ah kum 2021 February thla ah chiatser biakamnak tuah ding a si. Sihmansehlaw kum zei maw zat uknak an thlah cang mi cu mipi thim mi uktu hna sin in hramhram in an chuh tthan hna. Cucaah President U Win Myint le rampi ruahnak petu Daw Aung San Suu Kyi le NLD party hluattaw palai zei maw zat an tlaih hna. Cu hnu ah ralkap nih cun kum khat chung rampi Emergency an phuan i, ral bawi hlun U Myint Shwey cu lakhruak President ah thim in, rampi phunglam sertu, Uktu le Biaceihtu sinak pathum cu General Min Aung Hlaing sin ah a pek colh ve.
Kum 2015 thimnak ah NLD nih USDP cu fak nawn in a rak tei i, Democracy uknak lei lam ah rampi cu an kan kal pi, hi hlan kum tampi chung cu tlang cung hriamtlai hna he i kahdohnak le ralkap uknak in rampi cu a rak kal. Kum 15 leng inn thong ah thlak mi Aung San Suu Kyi cu Nobel Peace Prize rak co kho tu sihmanhsehlaw Rohingya miphun thahnawnnak ruang ah sual phawt mi ralkap a rak runven hna ruang ah kum 2019 lio ah vawleipi theih in a min a chiah tthan. Sihmanhsehlaw ramchung ahcun mipi thapek le cohlan ai hlawh deuhdeuh tthan. Cu tluk in Suu Kyi nih hin amah a bawh pengtu hna nih an seh sual nakhnga lo ai zuam len ko nain ral a duh pengtu ralkap nih cun Suu Kyi cung ah mipi nih zumhnak kan ngeih mi a hmuh tikah thinphannak le ttihnak in a khat. 2020 thimnak result zoh tikah buaktlak in 83% tluk NLD nih teinak a hmuh ti hi hmuh khawh mi a si. Cucaah phunghram remh ai tim mi NLD he uknak i cheuh cu ralkap caah zuamcawhnak nganpi a hung si i, kan i thim ding mi lam a si lo tihi ralkap nih a hmuhning a si.
Hi bantuk in ralkap nih hramhram in uknak a lak mi cung ah UN tel in vawlei cung ram pumpak tampi nih phihkharnak an tuah cio hna. Asinain hi phihkharnak nih hin ralkap nih uknak an lak mi thlah tthan ding tiang in tthathnemnak a chuahpi kho lai maw tihi ruah phu ngaingain a si cang. Kum 2019 lio ah Rohingya kong ah General Min Aung Hlaing cu US nih fak ngai in phihkharnak a rak tuah cang. Cu lawng hlah chawlehnak lei ah phihkharnak tampi tuah a si. Asinain an zei hmanh a poi lo i, mipi tu nih chawlehnak lei phih kharnak ruang ah kan tuar deuh. Cucaah kan hnung te zong ah ralkap lei nih cathanh an chuah mi zoh tikah phihkharnak te hna hi cu an caah zeihmanh a si lo zia le an tuar khawh zia hmuh khawh a si. Cu hlan Thilsining zoh tikah ralkap cung ah phihkharnak nih hin anmah ralkap cung ah fahnak tlunter loin mipi cung tu ah harnak a tlung deuh ti hi mit hmuh kuttongh a si. Cun Tuluk lei ah ai bek deuhdeuh sual lai tiah a thin a phang ziar mi nitlak ram hna nih hin Myanmar ram cung ah a fak bik mi phihkharnak an tuah zumh a um lo. Cucu anmah ralkap zong nih fiang tuk in an i theih mi a si tihi ramkhel cuantu thiamsang hna nih an hmuhning a si.
Tuchun ni tiang ah ralkap uknak laknak kong ah Tuluk biachim le tuahsernak zoh tikah a fiang taktak lo i, a cozah chung i thlennawnnak sawhsawh bantuk ah Tuluk nih cun a ruah i, ASEAN zong nih Tuluk bantuk cun an ruah ve.
Cucaah rak chim chung awk ah a tlak ngai mi cu ni tlak ram hna le ASEAN nih hin ralkap uknak chuh mi hi fianghlang tein an dohkalh lai i, action an lak lai tihi cu chim ngam ding hmanh a si lo.
Sihmanhsehlaw Myanmar rammi caah ruahchannak a um ti bak lo ti zong ah chim phung a si hnga lo. A tthawng tuk mi ramchung ramleng media hna nih an hna an tun nak siseh ram chung chawlet hna thinphannak hna hi ralkap lor kho lo ding in siiknak pakhat bantuk an si ve. Cun chan tiluan dawi in a kal cuahmah i, rul bang a fim i, tthuro bang a nun a nem mi rammi cungah a hlan bantuk in cepa na duh zong ah cepa, varit na duh zong ah cepa tibantuk phun ralkap uknak kalpi tthan ding kha cu anmah ralkap caah ttihnung ngaingai mi a si cang.
Ramchung ramleng in Myanmar mi a si mi poh nih ralkap duhlonak langhter a si cuahmah bantuk in, minung tampi nunnak zong aliam cang. Hi bantuk in mipi nih kan duhlonak hi hmual a ngei ngai ngai mi a si bantuk in tlang cung hriamtlai phu hna nih van nawr ve ding zong hi a biapi taktak tihi ramkhel cuantu hna hmuhning a hung si. Tlang cung hriamtlai phu hna caah cun ralkap uknak lak hi cu khuaruahhar awk a um lo i, asinain ramchung ral daihnak hrawktu a si ti tu hi an hmuhning a si ve.
Myanmar ramchung ah cozah theihpi mi miphun 135 tluk um in, cu hna lak ah mah te uknak duh in hriamnam a tlai mi tampi kong ruah tikah ramchung ral a tho kho men ti hi ruahnak ah a chuak duh ngai mi a hung si. Hi bantuk in ralkap nih uknak an lak ruang ah hin tlangcung hriamtlai hna nih kan khel mi Federal democracy siseh, ramkomh in chuahduhnak mei kau hram ai thok i, a dai ziar ko mi phun ttanhnak le biaknak kong ah i thleidannak hna cu nun hram an i thok tthan cang. Cucu hramhram uknak chuhnak nih hin a par pahlik te ah a chiah cang. Cucaah theitlai ttihnung tuk a tlai kho mi ram chung ral a chuak kho dirhmun ah kan dir ti hi thiamsang hna hmung ning a si. Cu bantuk in ram chung ral tho sual sehlaw mah le ram ai veng kho poh an him lai i, ai veng kho lo poh cu khangh dih an si te ko lai Cu caan ahcun cabuai cung biaruah le pakhat le pakhat i hrial ti a um ti lai lo. Tha rung hmang in mah le ram ven a si te lai ti hi vawlei cung tuanbia zoh in chim chung khawh mi a si.
Tulio ram sining zoh tik ah hmailei ah zeitindah kan cawlcangh lai timi cu ralkap nih zei tluk sau dah uknak hi ai i tlaih peng lai i, zei tikah dah a thlah te lai timi cung ah ai tthum mi a si. Tutiang thilsing ah cun mipi thim mi palai hna sin ah uknak pek a duh lo mi hmuh tikah rampi hmailei karhlannak caah thil ttha lo ngai a si ti hi hmuh khawh mi a si.
0 comments:
Post a Comment